AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve AB Komisyonunun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi, Srebrenitsa Soykırımı’nın 29. yılı dolayısıyla ortak yazılı açıklama yaptı.
Srebrenitsa’da sistematik şekilde öldürülen 8 bin 300’den fazla erkek ve erkek çocuğunun anıldığı açıklamada, “29 yıl önce yaşanan soykırım, modern Avrupa tarihinin en karanlık anlarından biridir” ifadesi kullanıldı.
Bölge liderlerinin “ayrıştırıcı söylemleri reddetmeye ve hakikat, adalet, güven ve diyalogla hareket etmeye” çağrıldığı açıklamada, şu değerlendirmede bulunuldu:
“Geçmişin yaralarının sarılması için tarihi gerçeklerin kabul edilmesi ve öğretilmesi, kurbanların onurlandırılması ve hatırlanması, halen kayıp olanların kimliklerinin tespit edilmesi ve tüm faillerin adalet önüne çıkarılması gerekmektedir. Bu, soykırıma neden olan nefretin kökleriyle yüzleşmenin anahtarıdır. Uzlaşmaya giden köprüleri birlikte inşa etmeliyiz. Soykırımı inkar edenlere, tarihi yeniden yazmaya çalışanlara ve savaş suçlularını yüceltenlere aramızda yer yoktur.”
Açıklamada, AB Konseyinin Bosna Hersek ile martta katılım müzakerelerini başlatma kararı aldığı hatırlatılarak, “Bu, Bosna Hersek halkı için demokrasi, refah, güvenliği artıracak ve ülkeyi AB üyeliğine yaklaştıracak reformlarda ilerleme kaydedilmesi için önemli bir fırsattır.” ifadesi kullanıldı.
Srebrenitsa’da ne oldu?
Srebrenitsa’nın 11 Temmuz 1995’te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerince işgal edilmesinin ardından BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, daha sonra Sırplara teslim edildi.
Kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmasına izin veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık alanlar, fabrikalar ve depolarda katlettikten sonra toplu mezarlara gömdü.
Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı, 2007’deki kararında, eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinden (ICTY) gelen kanıtlar doğrultusunda, Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.
Savaşın ardından kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda, toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin ardından her yıl 11 Temmuz’da Potoçari Anıt Mezarlığı’nda düzenlenen törenle toprağa veriliyor.
Potoçari Anıt Mezarlığı’nda şimdiye kadar 6 bin 751 kurban defnedilirken, 250 kurban ailelerin isteğiyle yerel mezarlıklarda toprağa verildi. Srebrenitsa Soykırımı’nda hayatını kaybeden ve cenazesine ulaşılamayan 1000’den fazla kişi bulunuyor.
Srebrenitsa Soykırımı kurbanlarından kemikleri bulunup kimliği tespit edilenlerin cenazeleri, 77’si toplu mezar olmak üzere 150 farklı noktadan çıkarıldı.
Bu yılki anma törenlerinin ardından Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnedilen soykırım kurbanlarının sayısı 6 bin 765 olacak.
